De dag van de schepping (James Graham Ballard)

Een tweetal boekbesprekingen terug had ik het ook al over een werk (Super-Cannes, boekbespreking hier) van de in 2009, op 69-jarige leeftijd, overleden J.G. Ballard, dus op de auteur en zijn andere werken terugkomen lijkt me weinig zinnig.

En toch moet ik dat laatste misschien doen: De dag van de schepping heeft namelijk – uiteraard een aantal gelijkenissen met andere van zijn werken, maar ook verschillen en één specifieke eigenschap. Die specifieke eigenschap is dat het héél erg Afrikaans is, of toch Afrikaans zoals in “Afrika zoals het door een Europeaan die er gewoond heeft aangevoeld wordt”. Het is een rommeltje van opkomende en weer verlaten steden, rivaliserende bendes (“krijgsheer” is nog een eretitel voor de leiders van die groepen van een paar tientallen “soldaten” groot), achteloosheid en diepzinnigheid, ecologische rampen en schitterende natuur, en vooral véél ... koorts.

Want dat is wat deze De dag van de schepping is, een geleidelijk escalerende koortsdroom. Niet eentje van het soort waarmee je te maken krijgt in Apocalypse Now, maar een waarin de werkelijkheid gewoon steeds gekker begint te worden.

Dat belet echter niet dat in die droom/werkelijkheid of droomwerkelijkheid een aantal van de typische Ballard-thema’s opduiken: rampen (zelfs als ze in eerste instantie een zegen lijken en soms alleen maar omdat ze de personages in de weg zitten/helpen), idealen die bij contact met de werkelijkheid in hun tegendeel omslaan, de invloed van de cameralens, en hoofdpersonages die op een of andere manier niet écht in de wereld lijken te staan.

Het boek dateert intussen al van 1987, maar het verdient nog steeds ten zeerste gelezen te worden, ook al heeft de auteur van de achterflap er met zijn pet naar gegooid toen hij een korte inhoud neerschreef. Deze keer niet omdat het over een donkere toekomst vertelt, maar over een donkere realiteit.

Was getekend,

Björn Roose